Heidekoorts

Die tijd van het jaar dat je in alles voelt dat je MOET gaan kijken naar de prachtige paarse heide. Dat is normaal gesproken vooral eind augustus en begin september. Dit jaar was door de warmte de heide veel vroeger in bloei, maar helaas was het door de droogte ook snel klaar met de uitbundige bloei en bijbehorende kleurexplosie. Toch blijft het een mooie afsluiter van de zomer. Ik bezocht meerdere kleine heidegebieden in de regio West-Brabant deze zomer. De droogte was goed te zien, maar toch bleef er genoeg over om van te genieten.

Dopheide en Heideblauwtjes in de Pannenhoef

Het voorjaar was warm en vrij nat, en de Pannenhoef zag er prachtig uit terwijl de vogels in stilte druk zijn met het broedseizoen. Gelukkig kun je in deze stillere tijd genieten van de vlinders, libellen en heide. Gewone dopheide is één van de twee soorten heide die je ziet in Nederland. De meest bekende is de Struikheide, maar die bloeit pas in augustus op de drogere zandgronden. De Dopheide is een soort die vaak samen met de Struikheide voorkomt maar op drogere stukken verdrongen wordt door de Struikheide. Daardoor komt Dopheide vooral in wat grotere hoeveelheden voor op de wat nattere stukken. Dopheide staat ook vaak al wat eerder in bloei dan de Struikheide. Heideblauwtjes gebruiken zoals de naam al verklapt voor een groot gedeelte heideplanten als waardplant. In de Pannenhoef kun je vaak al vroeg in het seizoen genieten van enorme aantallen Heideblauwtjes, een prachtig gezicht hoe al die kleine blauwe stipjes over de heide dwarrelen. Onderstaande foto’s van bloeiende Dopheide en Heideblauwtjes maakte ik eind juni.

Vlinderrijke wandeling in de Maasduinen

In juli maakte ik samen met een vriendin een wandeling door de Maasduinen. Ik was er nog nooit geweest en was benieuwd naar het gebied. Het was erg benauwd warm deze dag. Qua vogels was het wat stil, maar het landschap was mooi. Vooral het gedeelte met de heide, want deze stond voorzichtig op sommige plekken al wat in bloei. Een jonge Koolmees liet zich mooi fotograferen, en een verlegen jonge Gekraagde Roodstaart kreeg ik toch nog op het zogenaamde ‘bewijsplaatje’ (een herkenbare foto van een diersoort, maar niet echt een mooie foto).

We zagen en hoorden dus niet zo veel vogels, maar de vlinders vlogen wel volop rond. Het meest blij was ik met wat Eikenpages die zich goed lieten zien en fotograferen. Meestal zitten deze vlinders namelijk hoog in de boomtoppen. Het zijn prachtige kleine vlindertjes die samen met de andere Pages tot dezelfde familie horen als de Blauwtjes en Vuurvlinders. Eikenpages eten vooral honingdauw, en soms nectar van planten als Boerenwormkruid of Distels. Zoals de naam doet vermoeden is de Zomereik de waardplant van de Eikenpage. Het vrouwtje zet de eitjes afzonderlijk af aan de basis van een eindknop van een dikke tak, want daar groeien in het voorjaar verse, zachte bladknoppen uit die door de rupsen gegeten worden.

De droge Pannenhoef begin augustus

Het voorjaar was voldoende nat, maar helaas is de zomer erg warm en droog. Op onderstaande foto’s is goed te zien hoe het Padvindersven in relatief korte tijd van vol water naar nauwelijks nog water is gegaan.

De vennen in de Pannenhoef staan ver droog, maar met de heide lijkt het nog redelijk mee te vallen. De Struikheide staat grotendeels in bloei, de Dopheide is al bijna uitgebloeid. Ik vind nog een enkel Heideblauwtje tussen de heide, maar inmiddels hebben de libellen de meerderheid.

Onder andere de Steenrode Heidelibel. Naast de altijd mooie landschappen in de Pannenhoef zag ik ook nog een Boomklever, jonge Pimpelmees, Zwartsprietdikkopjes en een Lieveling (een nachtvlinder die algemeen voorkomt in Nederland).

Kalmthoutse en Oude Buisse Heide

In de regio West Brabant hebben we geluk met best wel wat mooie heide gebieden. Zeker richting de Belgische grens liggen prachtige gebieden als de Rucphense Heide, Pannenhoef, Strijbeekse Heide, Kalmthoutse Heide en Oude Buisse Heide. Helaas hebben de gebieden erg te lijden onder de extreme warmte en droogte en is er in verschillende gebieden al brand geweest.

Tijdens een wandeling over de Kalmthoutse Heide leek de heide nog redelijk te bloeien ondanks de droogte. Toen we nog maar net goed en wel het gebied uit reden, na een mooie maar warme wandeling, zagen we politie het gebied in rijden. Ook hier stond een stuk bos en heide in brand, maar gelukkig waren ze er snel bij en is de brand hier tot een klein gebied beperkt gebleven.

Op een vroege zaterdagochtend was ik voor zonsopkomst op weg naar de Oude Buisse Heide. Een prachtig landgoed bij Achtmaal met een gedeelte heide. Onderweg zag ik best wat bewolking en was ik even bang dat het niet zo succesvol ging worden, maar toch was de bewolking precies open getrokken tijdens de zonsopkomst. Wat een geluk! En wat was het genieten met de laaghangende mist, zo mooi!

Ook na zonsopgang was het nog even genieten op de heide. Ik probeerde wat detailfoto’s te maken van de bloeiende heide, maar ik was al snel afgeleid door een van mijn favoriete vogelgeluidjes. Ik hoorde namelijk het kenmerkende “rolletje” van de Kuifmezen. Veel heidegebieden gaan samen met naaldbos, en dat naaldbos is het gebied waar de Kuifmees het liefst leeft. Kuifmezen zijn erg territoriaal en blijven eigenlijk hun hele volwassen leven in hun broedgebied. De nestholte wordt meestal in een dode Berkenboom uitgehakt. Alleen de jonge Kuifmezen trekken vanaf de nazomer tot in de winter in groepjes rond tot ze volwassen zijn en een eigen territorium vinden. Ze eten naast insecten in de winterperiode ook zaden van de naaldbomen en bessen. Het is vooral een heel mooi vogeltje, zeker als ze hun kuif mooi opzetten. En dat deden ze deze ochtend prachtig.

Nadat dit kleine groepje Kuifmezen weer verder trok, kon ik ook weer verder met het maken van nog een paar mooi paarse plaatjes. De droogte was goed te zien op de heide, maar gelukkig waren op sommige lagergelegen of schaduwrijkere plekken de bloemen nog wel in volle glorie te zien. Een enkele hommel, bij of pantserjuffer liet zich fotograferen. In de verte zag ik nog wat jonge Wespendieven. Helaas te ver voor een goede foto, maar ontzettend fijn om jongen gezond en wel rond te zien cirkelen. Van eind juli tot half september trekken de Wespendieven naar tropisch Afrika om daar te overwinteren. Wij kunnen in Nederland vanaf eind april weer genieten van deze bijzondere roofvogels als ze terugkomen om te broeden. Een wandeling op de Oude Buisse Heide is zeker aan te raden. Het is een afwisselend gebied met bos, heide, weilanden, akkers en vennen waar in het rijke verleden veel inspiratie is opgedaan door onder andere kunstenaars en schrijvers. Ik ga er zeker komende herfst ook nog eens een wandeling maken!